روستای شیخ موسی شهرستان بابل

تقسیمات کشوری:

 شیخ موسی، روستایی از توابع بند پی شرقی  شهرستان بابل  در استان مازندران  است.

جمعیت این روستا در سرشماری سال 95 ، 81 نفر می باشد.
نوع بافت: بافت روستا خانه های لارده ای و کاه گلی و خانه های با سبک جدید است

این روستا، از روستاهای سنتی و کهن است .  نام این روستا برگرفته از شخصیتی عالم و فرهیخته به نام شیخ موسی است که طبق روایت از شاگردان امام جعفر صادق (ع) بوده و برای ترویج مذهب شیعه به این دیار آمده و عامل خدمات بیشماری شده است . آبشار روستای شیخ موسی که آب آن به رودخانه سجاد رود که به آن سج رود می گویند می ریزد از دیدنیهای این روستا می باشد. پیشه ی مردم این روستا اغلب دامداری و کمی هم کشاورزی است کشت سیب زمینی در روستا و درختان آلوچه ، گیلاس ، سیب ، گردو و گلابی اندک رونقی به کشاورزی این روستا می رساند.

تپه های سرسبز و پوشیده از درخت و حضور دامهای زیاد در منطقه کوهستانی شیخ موسی، خانه های چوبی و حصارهای سنگی، چشم اندازی بسیار زیبا و منحصر به فرد را برای این روستا پدید آورده است که گردشگری و سفر به روستای شیخ موسی را برای مسافران جذاب کرده. اهالی منطقه اطراف و به خصوص ساکنین بابل از این منطقه به عنوان ییلاق تابستانی استفاده می کنند.

از جاذبه های دیدنی این منطقه کوهستانی نیز میتوان به  دو آبشار زیبایی که در زیر کوه و در مسیر رودخانه دریاکی که سربند رودخانه سجارود (سجرود) قرار دارد، اشاره کرد.

در این روستا حدود 700 خانوار زندگی می کنند و مساحت این روستا 150 هکتار است و  مردم به کشاورزی و دامداری مشغولند و محصولات باغی در این منطقه وجود ندارند و فقط سیب زمینی کشت می شود.

مسیر دسترسی به روستای شیخ موسی

برای سفر به ییلاق حاجی شیخ موسی بعد از خارج شدن از شهر بابل، پس از طی 20 کیلومتر به شهر کوچک گلوگاه می رسید. پس از آن با طی یک مسیر 40 کیلومتری در جاده آسفالته و با عبور از دل جنگل سرسبز و رودخانه های بین راه، به ییلاق حاجی شیخ موسی خواهید رسید.

ارتفاع از سطح دریا 2500 متر

روستای شیخ موسی که بافت باارزش است با موضوع گردشگری طبیعی ، گردشگری مذهبی، معماری و تاریخی و طبیعت گردی مخصوصاً کوه نوردی به عنوان روستای مقصد انتخاب می گردد . عناصر یک تور به شرح زیر مورد بررسی در این روستا قرار گرفت که باید پیشنهادات مطرح شده مد نظر قرار گیرد:

1-راه :

 راه دسترسی به این روستا از شهر بابل تا شهر گلوگاه مناسب بوده و از عرض نسبتاً مناسبی برخوردار است ولی بعد از شهر گلوگاه به سمت ییلاق شیخ موسی از کیفیت و عرض آن کاهش پیدا کرده و حتی در برخی نقاط به دلیل رانشی بودن به سختی یک ماشین از آن رد می شود که توجه مسئولین امر را می طلبد . نکته مهم در این مسیر جذابیت و بکر بودن محیط پیرامونی آن می باشد که جز معدود جاده های زیبای استان و حتی کشور می باشد.

راه دسترسی به روستای شیخ موسی

2-اماکن دیدنی و جاذبه ها

1-2 – آبشار شیخ موسی: آبشار حاجی شیخ موسی یکی از زیبایی های این منطقه به شمار می رود که در بین دو کوه و در قسمت پایینی روستای شیخ موسی و منطقه بسیار زیبا و سرسبز و کوهستانی بندپی شهرستان بابل واقع شده است. جهت ترویج استفاده از این فضا لازم است اقدامات زیر انجام گیرد:
 الف – جاده دسترسی به این آبشار تا نزدیک به 200 متر بصورت سنگ فرش اقدام گردد.

راه دسترسی به آبشار حاج شیخ موسی که باید ساماندهی گردد

ب- طرح استفاده از این آب معدنی به صورت سنتی تهیه گردد.

ج-طرح در یک جلسه ای با حضور آب منطقه‌ای، محیط زیست ، منابع طبیعی ، راه و شهرسازی ، میراث فرهنگی به ریاست فرماندار مورد بررسی قرار گیرد. این طرح با بررسی که صورت گرفته که حداقل 15 نفر شغل ایجاد  می کند و یکی از جاذبه های مهم جذب گردشگر محسوب می شود که در منطقه نظیر ندارد.

د: زمینهایی پایین دست آب معدنی متعلق به مردم آن با توجه به امکان سنجی که صورت می گیرد باید تأسیسات گردشگری در قالب کمپینگ ، ایجاد واحدهای بوم گردی ، سفره خانه سنتی احداث گردد. درصورت تأئید موضوع ظرف یک هفته ظرفیت و امکان سنجی انجام گیرد.

2-2 – مقبره حاج شیخ موسی و بقعه مبارکه امام زاده عبداله (ع)

این روستا حدود 800 سال قدمت دارد و نام این روستا برگرفته از نام شیخ بزرگواری بود که پس از ظهور اسلام، از عراق به ایران آمد و چون مردم این منطقه شیعه نشین بودند به شمال ایران و به قسمت شرق بند پی مشرف شد.

 آن زمان این منطقه تحت حاکمیت پادشاهی به نام فیروز بود که این پادشاه وقتی با شیخ بزرگوار آشنا می شود و خصوصیات بارز اخلاقی او را مشاهده می کند این منطقه ییلاقی را به نام این فرد یعنی شیخ موسی نامگذاری می کند.

در آن دوران امامزاده ای در این روستا دفن بود به نام امامراده عبدالله که حاج شیخ موسی به سفارش خود پس از مرگ در جوار آرامگاه آن امامزاده دفن شد و اکنون نیز مردم این منطقه در حال ساخت مسجدی درآن مکان هستند.

3-2-جشن مردگان(28تیر)

از دیگر جذابیت های روستای شیخ موسی، مراسم سنتی جشن مردگان است. بنابر یک باور سنتی، شخصیتی به نام فریدون در 28 تیر ماه با همراهی سپاهی از مردم مازندران به مبارزه با ضحاک برمی خیزد و ضحاک پس از مقاومت بسیار و کشته شدن تعداد زیادی از افرادش، به بند کشیده و در چاه انداخته می شود. پس از آن ماجرا، مردم همه ساله در این روز جشن می گیرند و بر مزار مردگانشان شمع روشن می کنند. پهلوانان هر منطقه هم به یاد این نبرد با یکدیگر کشتی پهلوانی می گیرند. اگرچه با گذشت زمان مراسم جشن کمرنگ شده ولی روشن کردن شمع و تمیز کردن آرامگاه ها که به آستانه تراشی معروف است، همچنان مرسوم است.

تاکیدات طرح :

1-با توجه به اینکه طرح هادی اجراء نگردیده در یک جلسه ای به ریاست فرماندار ، بنیاد مسکن ، میراث فرهنگی ، بازنگری و دررابطه با معابر و خدمات عمومی انجام گیرد.

2--شبکه فاضلاب و جمع آوری آبهای سطحی باید اولویت اول کار باشد.

3-- بهسازی معابر عمومی و کوچه ها باید توسط بنیاد مسکن بعد از اصلاح معابر هادی و بازنگری اجرا گردد.

4--بنیاد مسکن به نسبت به جدا سازی معابر عمومی با پرداخت تسهیلات اقدام نماید.

5-ساخت و ساز بدون هیچگونه ضابطه ای در این روستا انجام می گیرد و نظارتی وجود ندارد. بافت باارزش این روستا با مصالح روز و با طراحی های ناهمگون محصولات گردشگری که در وضع موجود برای برآوردن انگیزه گردشگران وجود دارد از بین می رود. لازم است ضوابط ساخت سازه مخصوص این روستا توسط میراث فرهنگی و بنیاد مسکن تهیه و در کارگروه معماری و شهر سازی آن را مورد تصویب قرار دهند.

ساخت واحد های مسکونی جدید به سبک لارده ای از مصالح بوم آورد(1397)
ساخت واحد های مسکونی با مصالح بوم آورد در گذشته

اقامت:

اقامت گردشگران در روستای شیخ موسی فقط از طریق مرمت و بازسازی خانه های قدیمی تحت عنوان بوم گردی باید تامین گردد.

در کوتاه مدت یک پانزدهم  خانوارهای ساکن از خانه های قدیمی را بعنوان واحد اقامتی در نظر گرفت و این عدد در برنامه میان مدت به یک دوازدهم و در برنامه بلند مدت به یک هشتم خانه وار می رسد.

تکنیک ساخت مرمت و بازسازی خانه های قدیمی برای تبدیل به بوم گردی توسط بنیاد مسکن و میراث در ضوابط ساخت و ساز روستا باید تدوین شود به صورتی که یک فرد روستا که بخواهد خانه قدیمی خود را به بوم گردی تبدیل کند ، نقشه مرمت و بازسازی باید به آن داده شود و نظارت بر روند بازسازی باید توسط بنیاد مسکن و یا میراث فرهنگی انجام گیرد.

برای حفظ بافت با ارزش باید تسهیلات معادل صد در صد اعتبار مورد نیاز مرمت و بازسازی در اختیار مالکین با بهره حداقل 6 درصد قرار گیرد البته سیاستهای تشویقی دیگری باید بدین منظور برای مالکین که بخواهند خانه های قدیمی خود را بازسازی کنند در نظر گرفت :

پذیرایی :

پذیرایی در این روستا از طریق ایجاد قهوه خانه صورت میگیرد و همچنین خود واحد های بوم گردی تحت عنوان گردشگری خلاق با آموزش که میبینند نسبت یه پذیرایی اقدام نمایند

خرید صنایع دستی و سوغات :

یکی از جاذبه ها های بسیار زیبا در این روستا و برخورداری از دامداری بومی است . که فراورده هایی نظیر شیر و ماست و کره و پنیر محلی می تواند بهترین منبع درآمد مردم باشد.

بنیاد مسکن با همکاری جهاد کشاورزی نسبت به طراحی مسکن معیشت محور اقدام نمائید و با دادن تسهیلات ویژه به صورت وام و نقشه ساماندهی این امر مهم را در روستا اقدام نمائید . عدم رعایت مسائل بهداشتی در این مورد می تواند در جذب گردشگر تاثیر منفی بگذارد.  نمد بهترین محصول این روستا محسوب می شود .

 تعداد گوسفندان در این روستا بالغ بر 3000 راس است . پشم آنها که در قدیم بیشتر نمد و جوراب پشمی درست می کردند به یاد فراموشی گذاشته شده است . جهاد سازندگی باید در این رابطه تدابیری با همکاری میراث فرهنگی داشته باشد .

تولید محصولات فراورده های دامی از قبیل نخ ریسی ، جاجیم ، چادر شب و همچن نحوه کره گیری همگی از بین رفته و با احیاء آنها ضمن اینکه بهترین محل منبع کسب درامد مردم محسوب می گردد به عنوان گردشگری خلاق و گردشگری کشاورزی و برگزاری جشنواره های ملی در این موردد با طبیعت بسیار زیبایی که که در این منطقه وجود دارد تحت عنوان گردشگری فرهنگی و رویداد باعث جذب گردشگر داخلی و بین المللی نمود .

بنابراین لازم است جهاد سازندگی ، میراث فرهنگی و بنیاد مسکن در جلسه به ریاست فرماندار برنامه ریزی در این مورد را بعمل آورده و زمینه احیاء آن را در برنامه کوتاه مدت تدوین می نماید .

راهنما :

تعداد ده نفر راهنمای محلی که میتوانند به گردشگران ارائه اطلاعات مخصوصا کوهنوردی همرا گردشگران باشند از طریق میراث فرهنگی آموزش لازم داده شوند البته نقش دهیار در این زمینه مهم است .

در مجموع این روستا از مناطق جذاب شهرستان بابل استان مازندران است. گردشگران زیادی که قصد سفر به شهرستان بابل را دارند می توانند ییلاق شیخ موسی را خصوصا در فصل تابستان به عنوان مقصد خود انتخاب کنند.