طبس سرزمینی زیبا در دل کویر

طبس در شمال شرق استان یزد و در منطقه ای با آب و هوای بیابانی قرار دارد که در آن  وجود قنات ها و چشمه ها  نیز به چشم می خورد و اطراف آن را شهرستان‌های بردسکن و شاهرود از شمال، فردوس و بیرجند از شرق، استان کرمان از جنوب، و شهرستان‌های نایین، اردکان و بافق از غرب و جنوب غربی احاطه کرده‌اند. شهر طبس، یکی از شهرهای قدیمی و زیبای ایران می‎باشد.

بر خلاف عقیده خیلی از مردم که کویر را مناظق خشک و بی آب وعلف می دانند ، زیبایی های شگرفی هم در این مناطق گرم و خشک یافت می شود از جمله پوشش گیاهی و جانوری خاص  خود والبته نباید از آسمان زیبای کویر در هنگام شب غافل شد که خود می تواند از شگفتی های و زیبایی های منحصر به فرد این مناطق باشد  که انسان را به دور از همه ی دغدغه هایش به این فکر وا می دارد که چقدر در کیهان ناچیز است و البته این سخن نیز در کنار لحظه های لذت بخش رصد ستارگان کویری پیش آتش خیره کننده شب می باشد  که مادامی که چیزی آن بالاست هنوز پایان کار فرا نرسیده است  .

 شهر طبس تا قبل از زلزله ی معروف در سالهای قبل حدود سال ۵۷ یکی از شهر های زیبا از جهت معماری و بنا های ساختمانی بود که هنر و خلاقیت مردم این منطقه را به نمایش می گذاشت .

که البته این بلای طبیعی و رانش زمین خسارت های زیادی را بر جای گذاشت اما هنوز با وجود باغ گلشن رگه هایی از زیبایی در این منطقه نمایان بود که توانست خونی تازه بر شریان های بریده شده ی طبس اهدا کند  .این باغ شامل ۲ هزار نفر نخل خرما ، ۲ هزار و پانصد اصله درخت مرکبات و ۵۰۰ اصله انارمی باشد . یکی از باغ های نادر در کشور است که در تمامی روز های سال آب در آن جاری است  و از ویژگی های بارز آن وجود گونه های مختلف گیاهی در آن است مثل وجود درختان چنار در کنار نخل های خرما ست  

از جاذبه های دیگر شهر طبس می توان به بارگاه امامزاده حسین برادر امام رضا (ع) ، مزار شیخ ابونصر ایروانی ، طاق مشهور به شاه عباس و چشمه های آب گرم اشاره کرد.

مراسم های معروف از جمله تعزیه خوانی با مشاکرت تمام مردم و حتی کمک از تمامی افراد علاقه مند  و جوانان  انجام می شود که البته این هنر و رسم امروزه دچار دستخوش تغییرات شده که متاسفانه تبدیل به بازاری برای افراد پر درآمد شده و ضربه های مهلک به این هنر بزرگ وارد کرده است .

در فاصله ی ۲۵۰ کیلومتری شهر طبس به سمت کویرمکانی وجو دارد که نام بسیار عجیب و زیبا یش ما را به خود جذب کرده است . منطقه ای با نام نایبند که به  ماسوله ی کویر نیز  شهرت دارد .آن هم  به دلیل وجود بناهای پلکانی است که شباهت زیادی به ماسوله ی استان گیلان دارد  .

ما در این مسیر از دو روستای زیبا با معماری جلوه گر با نام های اصفهک و اسفندیار عبور می کنیم . که هردو به اندازه مقصد مورد نظر ما جاذبه زیادی برای گردشگران و مسافران دارند .

موهبت عظیمی که موجب تبدیل شدن منطقه طبس به سرزمینی خاص و زیبا شده است وجود دو رشته کوه نایبند و شتری است . که مثل تمامی مناطق کوهپایه ای در کشور پهناورمان ایران ،  این اقلیم هم  از  آب وهوای با طراوات و هم چنین رودخانه ای زلال بر خوردار است .

کمی که به مسیرخود  ادامه می دهیم به سدی می رسیم که از نقاط مهم گردشگری این سرزمین به حساب می آید به طوری که  ضمن  جلوگیری از مسیر آب آن را به این شهر زیبا هدایت می کرده است  و آن طاق شاه عباسی است مردم بومی به سد در زبان خودشان بند یا آب بند نیز می گویند.از روستا ها ی زیبای دیگر میتوان به زرده گاه اشاره کرد  که با گذشت زمان به دلیل کمبود منابع آبی تقریبا خالی از سکنه شده اند . از ویژگی منحصربه فرد اینگونه مناطق معماری جالب ان ها ست که به خوبی خود را با شرایط کویری  و نیمه خشک وفق داده است .

از نکات بارز کنگره های مثلثی شکل که در گذشته مثل بادگیر عمل می کردند و به نوعی فیلتر ی برای جلوگیری از طوفان های شن و گرد و غبار بوده اند می توان یاد برد هم چنین تو درتو بودن اتاق ها و دیوار های ضخیم موجب عدم انتقال هوا ی گرم به داخل خانه می شده است  که عایق مناسبی برای حرارت در فصول گرم  نیز محسوب می شوند  عدم ساخت پنجره های بزرگ و نور گیر برای بنا ها هم  به دلیل آفتاب معروف کویر است چراکه در این گونه مناطق دیگر مشکل نور گیر در بنا ها وجو ندارد.   البته میتوان این علت را نشانه ای هم  از وجود عناصر معماری ایراتی اسلامی دانست که همیشه برای فضای خانه نوعی حریم را حفظ می کردند .

 وجود دیوار های بلند برای حفظ امنیت مردم در مرز های این گونه مناطق مشهود است . از مشاغل جالبی که به غیر از دامدارای و کشاورزی و باغداری در این مناطق مجود است حصیربافی و ساخت سبد و کیسه های حصیر ی از شاخ و برگ درختان به خصوص درختان نخل و گز می باشد . البته به نسبت زمانه مشاغل نیز رنگ و بویی متفاوت به خود گرفته اند برای مثال در روستای نایبند شغل رانندگی کامیون و و انت در کنار دامداری رواج بیشتری دارد.

نایبند به گفته ی مردم بومی روستا به معنی گلوگاه استراتژی طبیعی در زمان خود بوده است در واقع مردم این منطقه بهترین شیوه را برای جلوگیری از حمله راهزنان و دشمنان در پیش گرفته اند . هم چنین یه کمک برج و باروهای بلند و عظیم  این اقلیم ، دیده بانان می توانستند همه ی منطقه را تا فاصله زیادی  تحت نظر داشته باشند و از نزدیک دشمنان و راهزنان به این سرزمین با خبر شوند.

از فصول مناسب برای سفر به طبس می توان به پاییز اشاره کرد و هم چنین می توانید در سفر خود از تپه های شن روان حلوان  خیر آباد و چند ضلعی های دریاچه نمک هم بازدید کنید